Diverse media berichtten afgelopen
vrijdag dat Forum voor Democratie werkt aan een voorstel voor een
ingrijpende herziening van ons sociale en fiscale stelsel, waarvan
ook een (soort van) basisinkomen deel zou uitmaken. Tamelijk
onverwacht, want leider Baudet heeft zich eerder op twitter juist
uitgesproken tegen een basisinkomen (en voor een belastingvrije voet,
wat iets heel anders is).
Welnu, het gaat ook niet om een
basisinkomen en zo wordt het door FvD ook niet genoemd. Het
'basisinkomen' van FvD heet "verzilverbare heffingskorting",
maar ook dat is een rare naam. Het is geen heffingskorting, want ook
mensen op wier heffing niets te korten valt omdat ze geen heffing
betalen, krijgen hem. Het woord "verzilverbaar" doet ook
vreemd aan. Het lijkt alsof je erom moet vragen, maar je krijgt hem
juist opgedrongen.
De "verzilverbare heffingskorting" is simpelweg een afkoopsom voor al je rechten op sociale uitkeringen (inclusief kinderbijslag en AOW) en alle bijzondere subsidies en toeslagen. Het gehele bestaande scala aan heffingskortingen en toeslagen wordt erdoor vervangen, evenals trouwens zaken als hypotheekrenteaftrek, eigenwoningforfait en specifieke aftrekposten voor zelfstandigen.
De "verzilverbare heffingskorting" is simpelweg een afkoopsom voor al je rechten op sociale uitkeringen (inclusief kinderbijslag en AOW) en alle bijzondere subsidies en toeslagen. Het gehele bestaande scala aan heffingskortingen en toeslagen wordt erdoor vervangen, evenals trouwens zaken als hypotheekrenteaftrek, eigenwoningforfait en specifieke aftrekposten voor zelfstandigen.
Doel van de operatie is een
vereenvoudiging van ons fiscale stelsel, maar het lijkt er meer op dat dit ons van de regen in de drup zou doen belanden.
Ik zeg "zou", want dit plan gaat het niet halen, omdat de inkomenseffecten zeer divers en ingrijpend zijn, zelfs binnen eenzelfde inkomenscategorie.
Dat zou diverse specifieke reparaties nodig maken, met alle politieke gesteggel en budgettaire problemen van dien. Een non-starter dus.
Ik zeg "zou", want dit plan gaat het niet halen, omdat de inkomenseffecten zeer divers en ingrijpend zijn, zelfs binnen eenzelfde inkomenscategorie.
Dat zou diverse specifieke reparaties nodig maken, met alle politieke gesteggel en budgettaire problemen van dien. Een non-starter dus.
Dat het hier geen basisinkomen betreft
is al direct duidelijk, want de "verzilverbare heffingskorting"
is niet individueel en niet onvoorwaardelijk.
Bij de SGP kan het idee tot extatische uitbarstingen van geestdrift leiden, want de 'aanrechtsubsidie' komt in versterkte mate terug. Qua inkomenseffect zijn de tweeverdieners de klos en zijn de alleenverdieners spekkoper. De alleenstaanden ziten daar tussenin. De gepensioneerden en de huidige bijstandsgerechtigden gaan erop achteruit. Die laatste categorie kan wel een extraatje krijgen (in de vorm van een soort van 'participatietoeslag' ten bedrage van € 1700,- per jaar) als ze aantoonbaar vrijwilligerswerk verrichten.
Bij de SGP kan het idee tot extatische uitbarstingen van geestdrift leiden, want de 'aanrechtsubsidie' komt in versterkte mate terug. Qua inkomenseffect zijn de tweeverdieners de klos en zijn de alleenverdieners spekkoper. De alleenstaanden ziten daar tussenin. De gepensioneerden en de huidige bijstandsgerechtigden gaan erop achteruit. Die laatste categorie kan wel een extraatje krijgen (in de vorm van een soort van 'participatietoeslag' ten bedrage van € 1700,- per jaar) als ze aantoonbaar vrijwilligerswerk verrichten.
Deze "vereenvoudiging" van
ons sociale en fiscale stelsel komt erop neer dat het inkomen van
alle burgers mede afhankelijk wordt van hun leefwijze. Een
alleenstaande krijgt immers niet de helft, maar 70% procent van het normbedrag voor
samenwonenden. Nu is de leefwijze alleen relevant bij bepaalde groepen
die een beroep doen op specifieke inkomensafhankelijke regelingen,
zoals bijstand en kinderopvangtoeslag.
FvD pleit ter vereenvoudiging voor
twee verschillende fiscale stelsels, leeftijdafhankelijk. Een vlaktaks van 50% voor mensen
beneden de AOW-leeftijd en een tweeschijvenstelsel voor ouderen.
Huishoudens worden ingedeeld naar de leeftijd van de
"hoofdkostwinner".
Die 'vlaktaks' lijkt er met de haren
bijgesleept; nergens wordt duidelijk gemaakt waarom een
vereenvoudiging van ons - inderdaad uit de hand gelopen- woud van
heffingskortingen en inkomensafhankelijke subsidies en toeslagen
gepaard dient te gaan met afschaffing van de belastingheffing naar
draagkracht.
FvD
heeft het geheel door laten rekenen door het Centraal Planbureau. De
conclusie is dat het op het eerste gezicht niet zou leiden tot
onoverkomelijke problemen voor de rijksbegroting. En dat, let op, het
gemiddelde koopkrachteffect voor de huishoudens "licht positief"
is. Maar met een enorme spreiding. Sommigen gaan er 14% op achteruit
in inkomen en anderen kunnen er tot 50% op vooruit gaan.
Het
CPB heeft ook gekeken naar het effect op de arbeidsparticipatie.
Uiteraard, dat MICSIM model is er niet voor niks. Wijselijk doet het
CPB geen uitspraak over het effect op de werkgelegenheid, waar MICSIM
voorheen ten onrechte voor werd gebruikt, maar alleen over het effect
op het arbeidsaanbod (d.i. de mate waarin mensen zoeken naar werk). Dat
arbeidsaanbod zou per saldo 3,3% dalen volgens het CPB.
Zelf
durf ik wel een uitspraak te doen over het werkgelegenheidseffect van
het FvD plan.
De
werkgelegenheid zal erdoor toenemen, maar helaas op een verkeerde
manier. We zullen duizenden extra sociaal-rechercheurs en andere
controleurs nodig hebben om tandenborstels te tellen en om van
degenen die hun 'participatietoeslag' claimen na te gaan of ze bij de
club wel genoeg baruren draaien. Wat een eng soort samenleving zou
dat opleveren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten