WRR (2) Drogredenering

Onze vorige blogpost was een satire, dat had u vast al wel begrepen. Natuurlijk pleit de deftige hooggeleerde Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid niet voor een 'basisrelatie'. Die draai hebben wij eraan gegeven.

Zoals gebruikelijk bij een satire, wilden we er iets mee aan de kaak te stellen. In dit geval is dat de drogredenering die de WRR toepast als de raad pleit voor een 'basisbaan'. Dat zit zo.

De WRR stelt dat werk goed is voor de mens: "Werk levert mensen een inkomen op om van te leven, maar werk biedt ook sociale status, geeft het gevoel dat we een bijdrage leveren aan iets groters dan onszelf, en is een belangrijke bron van zelfrespect. Mensen halen voldoening en verbondenheid uit betaald werk." (pag 222) Dat (goed) werk dat effect kan hebben willen we op zich niet ontkennen, maar er is bepaald wel het nodige op af te dingen.

Ten eerste gaat deze generalisatie veel te ver. Het heil dat je volgens de WRR van (goed) werk mag verwachten geldt voor velen, maar lang niet voor iedereen. De WRR haalt in zijn rapport onder andere de antropoloog David Graeber aan, zij het met name om diens betoog over 'bullshitbanen' voor Nederland buiten toepassing te verklaren, maar gaat voorbij aan een belangrijk aspect ervan. Graeber heeft erop gewezen dat een groot deel van het betaalde werk niet alleen als zinloos wordt ervaren, maar zelfs schadelijk kan zijn voor iemands geestelijke gezondheid indien het gepaard gaat met een arbeidsethos waarin de betreffende persoon zijn eigenwaarde ontleent aan zijn werk. En precies dat arbeidsethos lijkt bij de WRR centraal te staan.

Een tweede reden om te spreken van een drogredenering is gelegen in de exclusiviteit die de WRR kennelijk toekent aan de positieve effecten van (goed) betaald werk. Alsof die effecten uitsluitend door werk te verkrijgen zijn. Hier wordt een vals causaal verband gesuggereerd. Alle door de WRR genoemde positieve effecten kunnen ook op andere wijze worden bewerkstelligd, bijvoorbeeld via een (goede) relatie.

Dat was dan ook de aanleiding tot de satirische weergave van het WRR-rapport als ware het een pleidooi voor een 'basisrelatie'. De satire was gemakkelijk te schrijven, want vrijwel de gehele tekst kon letterlijk worden overgenomen uit het rapport van de WRR. In feite hoefden we slechts met 'Find&Replace' het woordje 'werk' te vervangen door het woordje 'relatie'. (De frivole slotzin uitgezonderd)

Over het WRR-rapport valt nog wel meer te zeggen en er zit ook nog een andere drogredenering in.

Dus: wordt vervolgd.