Arjen Lubach is gezakt voor zijn examen Fiscaal Recht

Nog een week tot de verkiezingen en we hebben van de diverse partijen die dingen naar onze kiezersgunst nog weinig gehoord over belastinghervorming. Dat signaleren ook twee gerenommeerde deskundigen op fiscaal gebied, de Leidse hoogleraar sociale en fiscale regelgeving prof. Koen Caminada en prof. Leo Stevens, emeritus hoogleraar fiscale economie van de Erasmusuniversiteit Rotterdam en 'éminence grise' van het Nederlandse belastingrecht.

Via een opinieartikel in het Weekblad Fiscaal Recht uitten zij begin deze maand hun zorgen over het uitblijven van plannen tot fiscale hervorming. Die hervorming is dringend nodig, zo schreven zij, vanwege een aantal "vastgelopen taboedossiers". De ingewikkelde regelingen moeten vereenvoudigd worden en de kwetsbare handhaving moet worden versterkt. Hun hoop is gevestigd op het volgende kabinet.

Citaat 1.: "De wens heffingsinstrumenten in te zetten voor arbeidsmarktbeleid en andere beleidsdoeleinden heeft niet alleen de geloofwaardigheid van het belastingstelsel ondergraven, maar maakte ook ingrijpende maatregelen noodzakelijk om acceptabele inkomensverhoudingen in stand te houden."

De beide professoren waarschuwen met name tegen de voortschrijdende ondermijning -via "belastingsubsidies"- van het fundament onder ons belastingstelsel, zijnde het draagkrachtbeginsel.

Citaat 2.: "Op tal van plaatsen is het globale evenwicht van een belastingheffing naar draagkracht door instrumentalisering verstoord en zijn tegenstellingen ontstaan in de maatschappelijke verhoudingen: huurders tegenover eigenaren, zzp’ers tegenover werknemers, alleenverdieners tegenover tweeverdieners, huishoudens met, tegenover die zonder (jonge) kinderen, vermogenden tegenover onvermogenden."

Ik kan er nog een aan toevoegen: werkenden tegenover gepensioneerden. Die tegenstelling speelt momenteel een prominente rol in de verkiezingsretoriek van diverse partijen en heeft een geheel nieuw fenomeen ingebracht in het debat over inkomenspolitiek, namelijk de groepsdraagkracht.

Ouderen vormen de rijkste groep Nederlanders en zijn vergeleken met vroeger veel welvarender. Ook leven ze minder vaak onder de armoedegrens dan jongere landgenoten. "Dat is gewoon een feit, dat kun je niet ontkennen", riep Arjen Lubach triomfantelijk en hij had natuurlijk gelijk, want het zijn inderdaad onbetwistbare feiten. Het zijn alleen feiten die er niet toe doen indien we ons belastingstelsel willen blijven baseren op individuele draagkracht. De niet-arme gepensioneerde burger met een bescheiden aanvullend pensioentje en een doorsnee huurwoning ziet zijn inkomen al jaren dalen. Hij moet dat accepteren, vinden Lubach en anderen, omdat er ook een heleboel gepensioneerden zijn met hogere aanvullende pensioenen en met een flinke overwaarde in hun eigen huis. Dat de groep ouderen boven de 65 jaar gemiddeld (!) een relatief (!) betere vermogenspositie heeft moet blijkbaar rechtvaardigen dat hun pensioenen blijven afnemen en dat er zelfs fiscale ingrepen in worden gedaan omdat we vinden dat werkenden, ook de rijkere onder hen, bovenop hun stijgende salarissen iets extra's moeten krijgen. Dat 'argument' van 'draagkracht-by-association' vind ik inhoudelijk gezien pure kletskoek, maar waar ik me vooral aan stoor, is de vanzelfsprekendheid waarmee het -niet alleen door Lubach- wordt gebruikt. Benoem het dan ten minste en geef er argumenten voor, maar daaraan ontbreekt het voortdurend.

Mannen vormen -onder de seksen- de rijkste groep. Kunnen we dus volstaan met alleen de inkomens van vrouwen op peil te houden en die van mannen laten stagneren of ze korten?

En als zou blijken dat onder de ethnische groepen de Nederlanders van Chinese afkomst de rijkste categorie vormen, zullen we hen dan maar fiscaal zwaarder gaan belasten dan anderen?

Het kortste en meest treffende commentaar op de demagogische drogredenering over de gepensioneerden als "de rijkste groep van Nederland" kwam van Jan Marijnissen, die desgevraagd zei: "Nee, da's flauwekul; de rijkste groep van Nederland, dat zijn de rijken".

Op zijn laconieke manier gaf Marijnissen daarmee alvast een voorzet voor het pleidooi van de professoren Caminada en Stevens: terug naar het (ooit) stabiele fundament van onze belastingheffing: individuele draagkracht!